Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), Türkiye’de yaklaşık 57 milyon aktif kullanıcısı bulunan Instagram’a 2 Ağustos’ta erişim engeli getirdi.
Aradan altı gün geçmesine rağmen Instagram’ın hâlâ hangi gerekçeyle erişime engellendiğine dair resmi bir açıklama yapılmasa da hükümet yetkilileri, Instagram’ın Türkiye adli ve idari makamları tarafından kendilerine iletilen erişim engeli kararlarına uymadığı için engellendiğini belirtiyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Oktay Saral, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Adalet Bakanı Servet Tunç ve Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan, Instagram’ın “katalog suçlar” dayanak gösterilerek verilen erişim engeli kararına uymadığı için engellendiğini söyleyen yetkililer arasında yer alıyor.
Meta: İçerikleri “katalog suçlar” ve milli güvenlik gerekçesiyle kaldırdık
Ancak hükümet yetkililerinin bu iddiası gerçeği yansıtmıyor.
Zira Instagram’ın çatı şirketi Meta, 31 Temmuz Çarşamba günü, yani henüz BTK tarafından erişime engellenmeden 48 saat önce yayımladığı Şeffaflık Raporunda, 2024’ün ilk yarısında Türkiye adli ve idari makamları tarafından kendilerine iletilen erişim engeli kararları kapsamında kaldırdığı içerik sayısını paylaştı.
Buna göre 1 Ocak - 30 Haziran tarihleri arasında adli ve idari makamlardan toplam 2 bin 953 kaldırma talebi aldığını belirten Meta, bu kapsamda toplam 2 bin 580 içeriği kaldırmalarının istendiğini belirtti.
Üstelik, en çok kaldırma talebinde bulunanın da bin 849 taleple BTK olduğunu belirten Meta, bu doğrultuda bin 941’i Türkiye yasalarını, 504’ü de Meta ilkelerini ihlal ettiği gerekçesiyle toplam iki bin 445 içeriği yayımdan kaldırdığını paylaştı.
Meta, bu taleplere uyarak yayımdan kaldırdığı içeriklerin tümünün gerekçesinin de hükümet yetkililerinin iddiasının aksine “katalog suçlar” ile “milli güvenlik ve kamu düzenini korunması” olduğunu belirtti.
Meta, kalan 135 içeriğin akıbetine dair bir bilgiyse paylaşmadı.
Meta Platforms, Inc. 1 Ocak 2024 ile 30 Haziran 2024 arasında, adli ve idari makamlardan toplam 2953 kaldırma talebi aldı.
Bu taleplerden 1849 tanesi Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'ndan alındı (5651 Sayılı Kanunun 8/8A Maddesi) ve bazı durumlarda hem Facebook hem Instagram içeriklerini kapsıyordu.
Bu taleplerden 97 tanesi Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu ve Türkiye Reklam Kurulu'ndan Tüketici İlkesi Kanalları üzerinden alındı.
Bunlardan 520 tanesi İnternet Erişimi Sağlayıcıları Birliği'nden alınan mahkeme emirleriydi.
Bu kaldırma talepleri, toplam 2.580 içeriği kapsıyordu.
Dikkatlice değerlendirdikten sonra,
Şikayet edilen Facebook içeriklerinden 504 tanesini ilkelerimizi ihlal ettiği gerekçesiyle kaldırdık.
Şikayet edilen Facebook içeriklerinden 1941 tanesini yerel yasaları dikkate alarak Türkiye'de kısıtladık.
NEDİR BU KATALOG SUÇLAR?
Bahsedilen “katalog suçlar” Ceza Muhakemesi Kanunu’ndaki değil, erişim engeli kararları verilmesine olanak sağlayan 5651 sayılı kanunun 8’inci maddesindeki katalog suçlardan oluşuyor.
Söz konusu maddede 10 farklı suç tipini içeren katalog suçlar arasında müstehcenlik, fuhuş, çocukların cinsel istismarı, Atatürk'e hakaret ve MİT Kanunda yer alan bazı suçlar yer alıyor.
İçeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararları ile yerine getirilmesi
MADDE 8-(1) Internet ortamında yapılan ve içeriği aşağıdaki suçları oluşturduğu hususunda yeterli şüphe sebebi bulunan yayınlarla ilgili olarak içeriğin çıkarılmasına ve/veya erişimin engellenmesine karar verilir:
a) 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan:
1) İntihara yönlendirme (madde 84),
2) Çocukların cinsel istismarı (madde 103, birinci fıkra),
3) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (madde 190),
4) Sağlık için tehlikeli madde temini (madde 194),
5) Müstehcenlik (madde 226),
6) Fuhuş (madde 227),
7) Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama (madde 228), suçları.
b) 25/7/1951 tarihli ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar.
c) (Ek:25/3/2020-7226/32 md.) 29/4/1959 tarihli ve 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yer alan suçlar.
ç) (Ek:13/10/2022-7418/32 md.) 1/11/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanununun 27 nci maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında yer alan
suçlar.
