GAZETECİLERE YÖNELİK ŞUBAT AYI HAK İHLALLERİ RAPORU DEĞERLENDİRME
Gazetecilere yönelik hak ihlalleri ile dolu bir ayı daha geride bırakıyoruz. 2024 yılının ikinci ayı olan Şubat ayında yine çok sayıda gazetecinin gözaltına alınması, tutuklanması, haber takibinin engellenmesi ve kötü muameleye maruz kalmasının yer aldığı bir raporla karşı karşıyayız. Yine RTÜK cezalarıyla susturulmaya çalışılan medya organları, erişim engeli getirilen haberler ve sanal medya içerikleri raporumuzdaki ana konular arasında yer alıyor.
Şubat ayının en çok tartışılan konularının başında yine gazetecilerin gözaltına alınması ve gördükleri muamele vardı. Şubat ayında 7 gazetecinin evine baskın düzenlenirken 18 gazeteci gözaltına alındı. Gözaltına alınan 18 gazeteciden 8’i tutuklandı. 8 gazetecinin haber takibi engellendi, 3 gazeteci de tehdit edildi.
Şubat ayının daha ilk haftasında JİNNEWS muhabiri Öznur Değer, Bursa Muhalif Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Ozan Kaplanoğlu ve gazeteci Ali Barış Kurt gözaltına alınarak tutuklandı. Özellikle meslektaşımız Öznur Değer’in ailesi ile yaşadığı ev basıldı, şiddete maruz kaldı. Öznur Değer’in yaşadığı şiddet sadece ev baskını ile sınırlı kalmadı, götürüldüğü hastanede de devam etti ve keyfi bir şekilde darp raporu verilmedi. Son olarak meslektaşımız, aile ve avukatlarına haber verilmeden Erzincan’a sürgün edildi.
Van Büyükşehir Belediyesine kayyım atanmasıyla başlayan olaylarda belediye önündeki nöbeti takip eden JinNews muhabiri Rabia Önver, Mezopotamya Ajansı muhabirleri Bilal Babat ve Mehmet Güleş, gazeteciler Ruşen Takva, Medine Mamedoğlu ve Behçet Bayhan gözaltına alındı. Gözaltı sırasında darp edilen gazetecilere ters kelepçe uygulandı. Yine HDK operasyonunda gazeteciler Elif Akgül, Yıldız Tar, Ercüment Akdeniz, Saime Oğuzhan ve gazeteci-yazar Ender İmrek evlerine yapılan baskınla gözaltına alındı. 4 gazeteci tutuklanırken Ender İmrek’e de ev hapsi verildi.
Türkiye’nin Kuzey Doğu ve Suriye’ye dönük saldırılarında bir kez daha gazeteciler hedef alındı. 15 Şubat’ta Tişrin bölgesine düzenlenen saldırıda gazeteci Egit Roj katledildi. Son altı ayda Türkiye’nin saldırılarında 6 gazeteci yaşamını yitirdi.
Gazetecilerin adliye mesaileri Şubat ayında da devam etti. 8 gazeteciye soruşturma açılırken 8 gazetecinin soruşturması da davaya dönüştü. 26 gazetecinin yargılamasının devam ettiği Şubat ayında, bu yargılamalarda 4 gazeteciye toplam 4 yıl 11 ay hapis ve 127 bin TL para cezası verildi.
Şubat ayında yaşanan hak ihlalleri arasında yer alan sansüre özel değinmek elzem hale geldi. Türkiye’de sansür, gittikçe bir baskı aracı olmaktan çıkıp bir rejim haline geldi. Şubat ayında, hukuksuz bir şekilde onlarca gazeteci ve basın kuruluşunun X hesabı erişime engellendi. Hiçbir yetkisi olmayan Jandarma il Komutanlıklarının suç duyurusu ile birçok hesap uluslararası hukuk kuralları da çiğnenerek kapatıldı. Bu yaşanan hukuksuzluğa kurumsal olarak X de boyun eğdi ve bu sansürün bir aparatı haline geldi. Şubat ayında çoğunluğu gazetecilere ait 309 hesap erişime engellendi. 26 haber paylaşımı da engellendi.
5 Şubat’ta İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğünün talebiyle 126 X hesabı ile 14 X paylaşımı erişime engelledi. Van 3. Sulh Ceza Hakimliği 90, Adıyaman 2. Sulh Ceza Hakimliği, Adıyaman İl Jandarma Komutanlığı’nın talebi üzerine 21 internet sitesi ve sosyal medya hesabının erişime engellenmesine karar verdi.
Erişim engeli getirilen hesaplar arasında Artı Gerçek’in 366 bin takipçili X hesabı, JINNEWS’in Kürtçe hesabı,Xwebun Gazetesi'nin X hesabı, Yeni Yaşam Gazetesi’nin Youtube hesabı, ETHA ile Yavuz Baydar, Hayko Bağdat, Abdurahman Gök, Fehim Işık gibi gazetecilerin de hesabı vardı. Gazeteci Abdurrahman Gök’ün sadece motoruyla Vlog çektiği Youtube hesabının Türkiye’de görünmez kılınması gazetecilere uygulanan sansürün en çıplak hali olarak karşımıza çıktı.
Şubat ayında aralarında Mezopotamya Ajansı, Amerika’nın Sesi’nin Kürtçe servisi, Özgür Gelecek dergisinin de olduğu 6 internet sitesine erişim engeli getirildi. Yine RTÜK’ün cezaları da bu ay devam etti. RTÜK, 19 programa yüzde 3 oranında idari para cezası verdi. Öte yandan Gezi Parkı soruşturmasında savcılık medyayı da incelemeye aldı. RTÜK'e yazı gönderen savcılık, 12 yıl önce gerçekleşen Gezi Parkı olayları sırasında propaganda mahiyetinde yayınlar yapan medya kuruluşlarının yayın kayıtlarının soruşturma dosyasına gönderilmesini istedi.
Bir ayı daha geride bırakırken, girdiğimiz bahar aylarında gazetecilerin daha özgür bir çalışma ortamında işlerini yapabilmelerini umut ediyoruz. Ancak, son iki ayda ortaya çıkan veriler basın özgürlüğü noktasında karanlık bir tablo ortaya çıkıyor. Tutuklu gazetecilerin sayısında azalma beklenirken, 8 gazetecinin tutuklanması ile Türkiye’de tutuklu sayısı 42’ye yükseldi. Bu sayı bize Türkiye’de basın özgürlüğünün olmadığını gösteren önemli bir veri. İktidarın artık basın özgürlüğü, düşünce ve ifade özgürlüğü alanındaki baskı ve yıldırma politikalarına son vermesi gerektiğini belirtiyoruz. Unutulmamalı ki; “özgür basın, özgür toplum” anlamına gelmektedir. Gazetecilerin özgür olmadığı bir toplumun özgürlüğünden bahsedilemez. Bunun için tüm kesimleri gazetecilerle dayanışma içerisinde olmaya, kendi haber alma hakkını savunmaya davet ediyoruz.
